Cú bứt phá trong nâng hạng thị trường, đón dòng vốn ngoại

Quyết liệt cải cách nhưng vẫn tạo khoảng đệm thích ứng

Ngày 31/8/2025, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 25/2025/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 17/2024 về mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. Với 15 nội dung điều chỉnh cốt lõi, văn bản được coi là bước ngoặt quan trọng, tháo gỡ các nút thắt lâu nay cho nhà đầu tư nước ngoài và tạo nền tảng để Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán.

Khác với thông lệ thường dành 6–12 tháng để các ngân hàng có thời gian thích ứng, Thông tư 25 quy định một số nội dung – đặc biệt tại Điều 6 – có hiệu lực ngay từ ngày ký (31/8/2025). Động thái này được xem như tín hiệu mạnh mẽ gửi tới các tổ chức xếp hạng quốc tế trong bối cảnh kỳ đánh giá nâng hạng thị trường của FTSE Russell vào tháng 10/2025 đang cận kề.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong nhận định, việc ban hành và áp dụng ngay các nội dung trọng yếu cho thấy tinh thần cải cách gấp rút, quyết liệt và thực chất. Đây là minh chứng rõ ràng rằng Việt Nam không chỉ cam kết mà đang hành động để đáp ứng chuẩn mực quốc tế.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, chuyên gia phân tích tại một công ty chứng khoán lớn: "Đơn giản hóa giấy tờ, kết nối qua SWIFT và giao dịch điện tử sẽ giúp Việt Nam giảm đáng kể rào cản gia nhập thị trường, từ đó tạo sức hút rõ rệt với dòng vốn ngoại."

Dù nhiều quy định có hiệu lực ngay, Thông tư 25 vẫn xây dựng lộ trình để ngân hàng, đặc biệt là chi nhánh nước ngoài, có thời gian chuẩn bị. Theo bà Hà, lộ trình này giống như bước "làm nóng" trước khi chạy nước rút - vừa bảo đảm tiến độ cải cách nhanh chóng, vừa tạo dư địa để hệ thống ngân hàng nâng cấp công nghệ và đào tạo nhân sự.

Cú huých chiến lược cho nâng hạng thị trường, củng cố niềm tin đầu tư dài hạn

Theo khảo sát của phóng viên, một trong những thay đổi được nhà đầu tư đặc biệt quan tâm là việc rút ngắn thời gian mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp (FII). Trước đây, thủ tục này có thể kéo dài hàng tuần, thậm chí vài tháng do phải gặp mặt trực tiếp, hợp pháp hóa lãnh sự và qua nhiều vòng xác minh. Với Thông tư 25, thời gian này rút xuống chỉ còn khoảng 2 tuần – tương đồng với thông lệ quốc tế.

"Chỉ riêng việc rút ngắn thời gian mở tài khoản đã là một cú hích tâm lý mạnh mẽ. Nhà đầu tư ngoại sẽ nhìn thấy sự nghiêm túc của Việt Nam trong cải cách, giảm thiểu chi phí cơ hội và rủi ro về thời gian", bà Hà nhận định.

Đây được coi là "mảnh ghép" quan trọng để FTSE Russell cân nhắc nâng hạng Việt Nam từ thị trường cận biên lên mới nổi thứ cấp. Nếu thành công, dòng vốn từ các quỹ ETF thụ động quy mô hàng chục tỷ USD có thể chảy vào thị trường Việt Nam một cách bền vững.

Đặc biệt, không chỉ giải quyết bài toán ngắn hạn, Thông tư 25 còn đặt nền móng cho sự minh bạch, hiện đại và an toàn của thị trường tài chính. "Thủ tục hành chính tinh gọn, giao dịch điện tử phát triển, cùng các quy định chặt chẽ về an toàn – bảo mật sẽ giúp Việt Nam vừa hút vốn ngoại, vừa khuyến khích nhà đầu tư nội gắn bó lâu dài. Đây chính là nền tảng cho một hệ sinh thái tài chính minh bạch và vững bền", Chuyên gia tài chính - ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu đánh giá.

Mặt khác, Thông tư cũng bổ sung các quy định nhằm bảo đảm an toàn, bảo mật trong mở và sử dụng tài khoản thanh toán; quy định trách nhiệm hướng dẫn khách hàng dùng đúng số hiệu và tên tài khoản; đồng thời chỉnh sửa tên gọi một số đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước để bảo đảm thống nhất. Các phụ lục kỹ thuật cũng được điều chỉnh để rõ ràng, dễ thực thi hơn.

Dù được đánh giá cao, nhưng theo các chuyên gia kinh tế, Thông tư 25 cũng đặt ra những thách thức không nhỏ. Trước hết là vấn đề hạ tầng công nghệ: nhiều ngân hàng, đặc biệt là chi nhánh nước ngoài, cần thời gian và chi phí đáng kể để nâng cấp hệ thống phù hợp với chuẩn SWIFT và giao dịch điện tử hiện đại. Bên cạnh đó, việc mở tài khoản cho người từ 15 tuổi đòi hỏi năng lực giám sát chặt chẽ để tránh rủi ro trong quản lý danh tính số và phòng chống rửa tiền.

Ông Hiếu khuyến nghị, mở rộng tiếp cận tài chính là xu hướng tất yếu, nhưng đi cùng phải là giải pháp công nghệ đồng bộ, quy định bảo mật cao và cơ chế phối hợp giữa ngân hàng – cơ quan quản lý để xử lý kịp thời các giao dịch bất thường. 

Ngoài ra, cần lưu ý rằng việc áp dụng hiệu lực tức thì có thể tạo áp lực cho ngân hàng nhỏ, nơi nguồn lực công nghệ và nhân sự còn hạn chế. Vì vậy, bên cạnh quyết tâm cải cách, Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật và giám sát triển khai để bảo đảm các quy định mới đi vào thực chất, không tạo "độ vênh" giữa nhóm ngân hàng./.