Colombia thu hồi thành công báu vật từ chiến hạm đắm cách đây 300 năm

(Ảnh: Colombian Armada)

Tàu San José - chiến hạm Tây Ban Nha được mệnh danh là "chén thánh của các vụ đắm tàu" - bị chìm hơn 300 năm trước ngoài khơi biển Caribe. Theo Bộ Văn hóa Colombia, các hiện vật được trục vớt lần này gồm đồng tiền vàng, xu đồng, một cốc sứ cổ và một khẩu pháo bằng đồng được bảo tồn tương đối tốt dưới đáy biển sâu. Toàn bộ vật phẩm được robot lặn chuyên dụng thu thập và đưa lên bờ để chuyển vào phòng thí nghiệm phục chế.

Con tàu San José, thuộc hạm đội thương vận Flota de Tierra Firme của Tây Ban Nha, bị đánh chìm năm 1708 trong Chiến tranh Kế vị Tây Ban Nha sau cuộc giao tranh với Hải quân Hoàng gia Anh. Tại thời điểm gặp nạn, tàu đang vận chuyển lượng lớn vàng, bạc và ngọc lục bảo từ các thuộc địa ở Mỹ Latinh về châu Âu. Giá trị số kho báu này được ước tính lên tới hàng tỷ USD theo thời giá hiện nay.

Khối tài sản khổng lồ ấy từ lâu đã trở thành tâm điểm của tranh chấp pháp lý giữa Colombia và công ty trục vớt biển Sea Search-Armada (SSA) của Mỹ. Chính phủ Colombia khẳng định họ phát hiện xác tàu năm 2015 với sự hỗ trợ của các nhà khoa học quốc tế, trong khi SSA tuyên bố đã tìm thấy vị trí đắm tàu từ những năm 1980 và kiện lên Tòa Trọng tài Thường trực, đòi quyền sở hữu khoảng 10 tỷ USD - tương đương một nửa giá trị ước tính của kho báu.

Bất chấp những tranh chấp kéo dài, chính phủ Colombia nhấn mạnh việc phục hồi hiện vật lần này hoàn toàn nhằm mục đích nghiên cứu khảo cổ và lịch sử. Bộ trưởng Văn hóa Colombia Yannai Kadamani Fonrodona gọi đây là sự kiện mang tính lịch sử, thể hiện năng lực của nước này trong việc bảo vệ di sản văn hóa dưới nước.

Bà Alhena Caicedo Fernández, Giám đốc Viện Nhân học và Lịch sử Colombia, cho biết việc thu hồi hiện vật mở ra cơ hội để người dân tiếp cận trực tiếp hơn với câu chuyện của con tàu San José thông qua bằng chứng vật chất. Theo bà, các mẫu vật không chỉ có giá trị khảo cổ mà còn giúp giới nghiên cứu hiểu thêm về bối cảnh kinh tế, xã hội và chính trị của châu Âu thế kỷ XVIII.

Sau khi được đưa lên bờ, toàn bộ hiện vật sẽ trải qua quá trình bảo tồn dài hạn trong phòng thí nghiệm chuyên dụng. Các chuyên gia hy vọng chúng sẽ cung cấp những dữ liệu mới về kỹ thuật chế tác, hoạt động hải quân và tuyến thương mại giữa châu Mỹ - châu Âu thời kỳ đầu thế kỷ XVIII.

Hồ sơ lịch sử ghi lại rằng San José khởi hành từ Peru năm 1707, mang theo lượng lớn hàng hóa và kho báu hoàng gia. Tuy nhiên, con tàu không bao giờ đến được Tây Ban Nha mà bị đánh chìm ngoài khơi Colombia sau trận hải chiến với Anh vào năm 1708. Hơn 3 thế kỷ sau, hành trình khám phá kho báu của con tàu huyền thoại này vẫn tiếp tục, thu hút sự quan tâm lớn của cộng đồng quốc tế.