Cơ chế hoạt động cho thuê tài chính
Nhằm đa dạng hóa nguồn vốn, tạo đà cho kinh tế tư nhân, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh cần rà soát, sửa đổi bổ sung các quy định về hoạt động của các tổ chức cho vay không nhận tiền gửi. Trong đó, sửa đổi khung pháp lý về hoạt động của công ty cho thuê tài chính. Cho thuê tài chính là hình thức cấp vốn tín dụng trung dài và hạn cho doanh nghiệp. Nhưng cơ chế hoạt động có những điểm khác biệt so với vay vốn ngân hàng.
Khi doanh nghiệp cần đầu tư máy móc, thiết bị cho hoạt động sản xuất, thì doanh nghiệp sẽ làm việc với công ty cho thuê tài chính về loại hình thiết bị cần mua. Sau khi thống nhất, công ty cho thuê tài chính sẽ bỏ tiền ra mua. Máy móc, thiết bị lúc này là tài sản sở hữu của công ty tài chính. Sau đó, họ sẽ đem cho doanh nghiệp thuê lại.
Quan trọng hơn, cho thuê tài chính thì doanh nghiệp không phải thế chấp bất động sản như khi vay vốn ngân hàng, góp phần tháo gỡ một trong những khó khăn lớn nhất hiện nay của các doanh nghiệp vừa và nhỏ khi vay vốn ngân hàng.
Mở rộng đầu tư máy móc, thiết bị nhờ cho thuê tài chính
Công ty cổ phần Cơ khí Xây dựng AMECC cho biết, tổ hợp máy hàn dầm có giá trị khoảng 17 tỷ đồng, doanh nghiệp đã không phải bỏ tiền hay vay ngân hàng để có tiền mua chiếc máy này mà đi thuê lại từ 1 bên thứ 3. Hơn một nửa máy móc của nhà máy này đều sử dụng phương pháp cho thuê tài sản.
Đại diện doanh nghiệp cho biết, tổng giá trị các loại máy móc mà họ thuê tài chính lên đến trên 400 tỷ đồng. Với khối lượng vốn lớn như vậy, nếu vay ngân hàng như thông thường, họ sẽ không đủ bất động sản thế chấp.
Bà Vũ Thị Phương Thảo - Quyền Phó Tổng Giám đốc phụ trách tài chính Công ty cổ phần Cơ khí Xây dựng AMECC cho biết: "Đang cấp tín dụng lại cho doanh nghiệp với tỷ lệ là 70% giá trị tài sản và khi được giải ngân theo từng đợt thì doanh nghiệp có thể sử dụng nguồn vốn đó sao mà động sản xuất của mình".
Với những doanh nghiệp đã có sẵn máy móc trong dây chuyền sản xuất, họ cũng có thể bán lại chiếc máy đó cho công ty cho thuê tài chính. Và sau đó, sẽ thuê lại chính tài sản này để sử dụng. Các công ty cho thuê tài chính cho biết đây cũng được xem là hình thức tài trợ vốn cho doanh nghiệp, trung bình sẽ kéo dài từ 5- 7 năm.
Bà Mai Thị Ngọc Hà - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cho thuê tài chính Vietcombank cho biết: "Cho thuê tài chính vẫn là một hình thức tín dụng trung và dài hạn. Những điểm khác biệt trọng yếu là tài sản cho thuê tài chính là sở hữu của các công ty cho thuê tài chính và cho doanh nghiệp sử dụng tài sản đó để sinh lời; đến cuối thời hạn thuê tài chính thì các công ty này sẽ bán lại tài sản cho doanh nghiệp".
Lãi suất cho thuê tài chính đang được áp dụng phổ biến từ 7 - 11%/năm tùy thuộc vào đánh giá của công ty cho thuê tài chính đối với hoạt động của doanh nghiệp.
Hoàn thiện hành lang pháp lý cho thuê tài chính
Cho thuê tài chính có thể xem là một kênh "chia lửa", san sẻ áp lực về vốn trung dài và hạn với hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, hiện chưa nhiều doanh nghiệp biết tới hình thức thuê tài chính. Tổng dư nợ cho thuê mới đạt khoảng 47 nghìn tỷ đồng, tương đương 0,28% tổng dư nợ.
Trên thị trường cũng chỉ có 8 công ty cho thuê tài chính còn hoạt động. Số lượng hợp đồng cho thuê ước tính là 15 nghìn hợp đồng - con số quá khiêm tốn nếu tính trên tổng số gần 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động hiện nay. Để mở rộng hoạt động cho thuê tài chính, cần các giải pháp đồng bộ, rà soát khung pháp lý, tháo gỡ những vướng mắc hiện nay về hoạt động này.
Các loại ô tô, phương tiện vận chuyển là tài sản được nhiều doanh nghiệp lựa chọn đi thuê, chiếm khoảng 20 -30% danh mục cho thuê tài chính. Quy định hiện nay yêu cầu phải đăng ký phương tiện theo nơi đặt trụ sở, chi nhánh của công ty cho thuê tài chính, vì đây là tài sản sở hữu của bên cho thuê. Dẫn đến trường hợp họ sẽ gặp khó khăn khi cho thuê các doanh nghiệp ở địa phương khác.
Hiệp hội cho thuê tài chính cũng kiến nghị, cần sửa đổi một số quy định, phân tách hoạt động giữa công ty cho thuê tài chính và ngân hàng thương mại. Ví dụ như hiện nay các công ty cho thuê tài chính cũng phải dành 20% nguồn vốn đáp ứng tỷ lệ an toàn chi trả như ngân hàng. Điều này làm giảm năng lực vốn cho thuê tài chính.
Ông Phạm Xuân Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội cho thuê tài chính Việt Nam cho biết: "Những tổ chức này không liên quan đến câu chuyện nhận tiền gửi của dân cư và xử lý rủi ro của hệ thống. Vì vậy bất cập là nó bị quan niệm giống như ngân hàng nên mức độ rủi ro cũng bị như vậy…".
"Điều này có thể là do một số hiểu lầm về vai trò khác nhau giữa các tổ chức cho vay phi ngân hàng và các ngân hàng thương mại. Các tổ chức cho vay phi ngân hàng thường chỉ tiếp cận những khách hàng khó vay vốn được từ các ngân hàng. Họ có sự linh hoạt và phương pháp riêng, không nên bị quản lý như các ngân hàng thương mại", ông Jinchang Lai - Chuyên gia trưởng, Nhóm Tư vấn các định chế tài chính, Khu vực châu Á Thái Bình Dương IFC cho hay.
Để tháo gỡ vướng mắc, Ngân hàng Nhà nước đang xem xét sửa đổi Thông tư 26 về hoạt động cho thuê tài chính. Đặc biệt, sẽ rà soát các quy định về công ty tài chính và công ty tài chính tổng hợp.
Ông Trịnh Quốc Hùng - Trưởng phòng Tổng hợp và Xử lý nợ, Vụ Tín dụng Các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết: "Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có văn bản gửi cho các bên liên quan sẽ nghiên cứu mở rộng danh mục cho thuê, trong đó sẽ có cả các tài sản vô hình…".
Bên cạnh các tài sản truyền thống như máy móc thiết bị, các tài sản khác đang được Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu để mở rộng là phần mềm, quyền khai thác, tài sản trí tuệ, dữ liệu… Đây cũng là yêu cầu được đặt ra tại Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.
Tại nhiều quốc gia trên thế giới, như Nhật Bản, Hàn Quốc khoảng 70 - 80% doanh nghiệp vừa và nhỏ đi thuê tài chính. Vì thế, dư địa để phát triển hoạt động cho thuê tài chính ở Việt Nam còn khá lớn.
Bình luận (0)