Chính quyền Congo và nhóm M23 đạt thỏa thuận về giám sát ngừng bắn

(Ảnh: Qatar News Agency

Theo Tuyên bố Nguyên tắc Doha được ký kết vào ngày 19/7/2025, thỏa thuận thiết lập Cơ chế Giám sát và xác minh ngừng bắn do Qatar thúc đẩy và làm trung gian. Cơ chế này sẽ được giao nhiệm vụ giám sát việc thực hiện lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, điều tra và xác minh các vi phạm được báo cáo, cũng như hợp tác với các bên liên quan để ngăn chặn việc tái diễn các hành động thù địch.

Nhà nước Qatar, Mỹ và Liên minh châu Phi sẽ tham gia cơ chế giám sát ngừng bắn này với tư cách là quan sát viên, qua đó tăng cường tính minh bạch và hỗ trợ các nỗ lực khu vực và quốc tế nhằm thúc đẩy tiến trình hòa bình tại khu vực Ngũ Đại Hồ (khu vực ở Bắc Mỹ bao gồm 5 hồ nước ngọt lớn nhất thế giới).

Thỏa thuận hôm 14/10 về việc giám sát một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn là một bước tiến tới khả năng chấm dứt giao tranh ở miền Đông Congo. Thỏa thuận này là một dấu hiệu tiến triển trong các cuộc đàm phán do Qatar làm trung gian sau khi chính quyền Congo và Phong trào M23 bỏ lỡ thời hạn chót là ngày 18/8 để hoàn tất một thỏa thuận hòa bình.

Qatar đã tổ chức nhiều vòng đàm phán trực tiếp giữa chính phủ Congo và nhóm M23 kể từ tháng 4. Tuy nhiên, cho đến nay, họ chủ yếu giải quyết các điều kiện tiên quyết và những biện pháp xây dựng lòng tin.

Thỏa thuận giám sát ngừng bắn là 1 trong 2 bước quan trọng cần hoàn thành trước khi các cuộc đàm phán hướng tới một thỏa thuận hòa bình toàn diện có thể bắt đầu. Bước thứ hai là thỏa thuận về trao đổi tù binh chiến tranh đã được ký kết vào tháng 9 - mặc dù cuộc trao đổi đã không diễn ra.

M23 đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận. Người phát ngôn của chính phủ Congo - Patrick Muyaya - xác nhận thỏa thuận đã được ký kết.

Theo các điều khoản của thỏa thuận, một cơ quan giám sát lệnh ngừng bắn sẽ được thành lập với sự tham gia của đại diện Congo, M23 và Hội nghị Quốc tế về Khu vực Hồ Lớn (ICGLR) gồm 12 quốc gia. Cơ quan này sẽ được giao nhiệm vụ điều tra các báo cáo về cáo buộc vi phạm lệnh ngừng bắn và dự kiến sẽ họp không quá 7 ngày sau khi thành lập.

Phái bộ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc tại Congo (MONUSCO) sẽ là một bên tham gia bổ sung và sẽ cung cấp sự phối hợp hậu cần.

Việc thành lập cơ chế giám sát ngừng bắn là một bước đi then chốt hướng tới việc xây dựng lòng tin và tiến tới một thỏa thuận hòa bình toàn diện giữa các bên trong cuộc xung đột ở Congo.