Hoạt động tội phạm mạng nói chung và lừa đảo trực tuyến nói riêng đang tăng nhanh trên toàn cầu
Thực trạng về lừa đảo trực tuyến ở Việt Nam
Ca khúc Clicking do nghệ sĩ Tuấn Cry sáng tác, là điểm nhấn của chiến dịch Không một mình do Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 - Bộ Công an), Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, UBND thành phố Hà Nội phối hợp tổ chức. Việc có ca khúc để tuyên truyền nâng cao cảnh giác cho người dân dễ hiểu dễ nhớ là một cách làm mới từ phía lực lượng chức năng, tuy nhiên cũng cho thấy thực trạng tội phạm mạng và đặc biệt là các hành vi lừa đảo trực tuyến đã lan ra ở quy mô rộng, tác động tới nhiều đối tượng khác nhau trong đời sống. Thậm chí, lần đầu tiên chúng ta đã phải mở chiến dịch "Chống lừa đảo trực tuyến năm 2025" nhằm tăng cường hơn, truyền thông mạnh mẽ hơn, cảnh báo và nâng cao kỹ năng phòng tránh cho người dân về lừa đảo trên không gian mạng.
Thông tin từ A05 cho biết, thiệt hại do tội phạm mạng gây ra tại Việt Nam chỉ trong vòng hơn một năm nay đã lên tới gần 19.000 tỷ đồng. Trong con số này, riêng các hành vi lừa đảo trực tuyến đã gây mất mát tới 12.000 tỷ đồng.
Trên thế giới, mỗi phút trôi qua có tới 2,9 triệu người trở thành nạn nhân của lừa đảo trực tuyến. Còn ở nước ta, chỉ ba quý đầu năm đã có hơn 1.500 vụ lừa đảo trên mạng, số lượng các nạn nhân theo đó sẽ ở cấp số nhân, lại đa dạng từ giới đến độ tuổi, từ người cao tuổi, đến giới trẻ và cả trẻ em. Việt Nam hiện có gần 79% dân số đã dùng Internet, nghĩa là gần 80 triệu dân với lượng tài khoản mạng xã hội xấp xỉ con số đó - điều này khiến không gian số trở thành một mục tiêu sinh lợi của tội phạm mạng.
Năm qua, thống kê của Cục An ninh mạng và Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia cho thấy, có tới hơn 125.000 website giả mạo, mạo danh các cơ quan, tổ chức, sử dụng vào mục đích lừa đảo, với hàng trăm kịch bản, chiêu trò ngày càng tinh vi, chuyên nghiệp, có tổ chức và xuyên quốc gia.
Ông Vũ Ngọc Sơn - Trưởng ban Công nghệ, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia – NCA cho biết: "Có thể nói, những nhóm tội phạm lừa đảo trực tuyến hiện nay đang tổ chức thành những công ty chuyên nghiệp. Vừa rồi, chúng ta chứng kiến vụ việc một công ty ở Campuchia đã bị thu giữ 15 tỷ USD. Tổ chức này đã tổ chức thành các công ty chuyên nghiệp, có những người điều hành lãnh đạo, có những người đứng ra để tìm kiếm các nạn nhân và có những đối tượng đứng ra để đưa các kịch bản lừa đảo và có những đối tượng đưa ra để rửa tiền".
Các doanh nghiệp về an ninh mạng cũng nhận ra những biểu hiện bất thường trong các hành vi xâm phạm và tấn công mạng trong thời gian gần đây.
Ông Vũ Việt Tiến - Chuyên gia An ninh bảo mật, Công ty An ninh mạng NCS chia sẻ: "Không chỉ là tấn công vào trực tiếp vào các đơn vị trọng yếu hay là các đơn vị ngân hàng, trong quý III gần đây nổi lên một hình thức tấn công mới của các tổ chức hacker nhắm vào các chuỗi cung ứng. Ở đây chính là các bên thứ ba để cung cấp các dịch vụ ứng dụng cho các đơn vị như ngân hàng hay các đơn vị trọng yếu quốc gia. Hiện nay, các đơn vị này đã được đầu tư tương đối bài bản về an ninh bảo mật, nhưng các bên cung ứng thứ ba vẫn chưa được đầu tư và chưa có nhận thức đúng về an ninh mạng. Cho nên đó là mục tiêu mà các hacker ngắm đến".
Sử dụng những công nghệ mới nhất và liên tục cập nhật. Không từ một thủ đoạn nào từ tinh vi đến quy mô. Không bỏ qua cho bất kỳ đối tượng nào, từ các tổ chức tài chính cho đến những cá nhân dễ bị tổn thương trong xã hội như người già, trẻ em. Nạn lừa đảo trên không gian mạng chưa khi nào hoành hành dữ dội và gia tăng mạnh như hiện nay.
Thiệt hại do tội phạm mạng gây ra tại Việt Nam chỉ trong vòng hơn một năm nay đã lên tới gần 19.000 tỷ đồng
Thay đổi phương thức phòng chống lừa đảo trực tuyến
Ông Vũ Ngọc Sơn - Trưởng ban Công nghệ, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia – NCA nêu ý kiến: "Hiện nay, tinh thần chung của thế giới là không ai có thể an toàn một mình trên không gian mạng. Chúng ta phải có sự liên kết bởi các nhóm tội phạm là chuyên nghiệp, xuyên biên giới. Các tội phạm có thể ở một quốc gia này sử dụng một hạ tầng của quốc gia khác, cuối cùng lại tấn công sang một quốc gia thứ ba. Nếu chúng ta chỉ dựa vào nỗ lực của một quốc gia thì không đủ".
Thay đổi phương thức phòng chống cũng đồng nghĩa mở rộng mặt trận hợp tác. Không còn là câu chuyện riêng của lực lượng an ninh, mà là sự vào cuộc của toàn xã hội.
Ông Nguyễn Lâm Thanh - Giám đốc Tiktok Việt Nam cho biết: "Các thông điệp, các tài liệu của chương trình được chuyển tải đến với hàng chục ngàn những nhà sáng tạo nội dung ở trên nền tảng. Từ đó, chúng tôi kỳ vọng sẽ có hàng trăm nghìn video được xây dựng trong quý IV/2025, tạo ra thay đổi về mặt hành động của hơn 70 triệu người dùng Tiktok ở Việt Nam".
Ông Vũ Việt Tiến - Chuyên gia An ninh bảo mật, Công ty An ninh mạng NCS nhận định: "Khi hacker sử dụng AI vào trong các cuộc tấn công an ninh mạng, đó cũng vừa là rủi ro nhưng cũng là một thách thức. Hiện nay trên cương vị đơn vị đang cung cấp dịch vụ an ninh mạng, chúng tôi cũng đã có những biện pháp để đối ứng. Chúng tôi cũng tích hợp AI vào trong công việc giám sát cũng như là phòng thủ an ninh mạng".
Theo Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, chống tội phạm mạng không chỉ là "xóa dấu vết của kẻ lừa đảo", mà quan trọng hơn - là xây dựng khả năng miễn dịch cho xã hội số và công dân số. Vì vậy, đã đến lúc cần đổi mới phương thức chống tội phạm mạng một cách linh hoạt, đa lực lượng, hướng tới hiệu quả lâu dài thông qua các chiến dịch như chống lừa đảo trực tuyến 2025.
Chỉ tính riêng tại Mỹ, trong 5 năm qua, tổng thiệt hại từ các hành vi lừa đảo trực tuyến đã lên tới trên 50 tỷ USD
Xu thế của tội phạm mạng và lừa đảo trực tuyến những năm qua
Trong vòng vài năm trở lại đây, hoạt động tội phạm mạng nói chung và lừa đảo trực tuyến nói riêng đang tăng nhanh trên toàn cầu. Chỉ tính riêng tại Mỹ, trong 5 năm qua, tổng thiệt hại từ các hành vi lừa đảo trực tuyến đã lên tới trên 50 tỷ USD.
Trong số này, phương thức lừa đảo đầu tư, bằng cách dụ dỗ tình cảm, còn được gọi là "mổ thịt lợn" đang nổi lên nhanh chóng thời gian gần đây, dẫn đầu về thiệt hại với tổn thất khoảng 6,5 tỷ USD tại Mỹ trong năm ngoái. Trung tâm của phương thức này là những "trại lừa đảo" sử dụng lao động cưỡng ép đặt tại một số nước châu Á. Đầu năm nay, Thái Lan đã cắt nguồn điện và internet xuyên biên giới nối với một số khu vực tại Myanmar nhằm triệt phá các tổ chức lừa đảo. Hồi tháng 7, giới chức Campuchia cũng tiến hành đợt truy quét các trung tâm lừa đảo, tạm giữ khoảng 1.000 người, chủ yếu là người nước ngoài.
Trong khi đó, các hình thức lừa đảo trực tuyến lâu năm như phishing - mạo danh tổ chức uy tín để đánh cắp thông tin cá nhân, hay ransomware - sử dụng mã độc tống tiền, vẫn xuất hiện mạnh mẽ trong những năm gần đây với nhiều biến thể. Quý IV năm ngoái ghi nhận gần 1 triệu vụ phishing, dẫn đầu về số vụ việc trên toàn cầu. Dù vậy, thiệt hại từ những hình thức này đã giảm bớt nhờ sự mạnh tay của giới chức các nước và biện pháp hạn chế của các doanh nghiệp.
Bình luận (0)