Châu Âu đang mất đi 600 “sân bóng đá” mỗi ngày

Bức ảnh vệ tinh cho thấy một khu vực đất xanh tại châu Âu đang nhường chỗ cho đất xây dựng, tháng 6/2024 (Ảnh: Google Earth)

Dựa trên phân tích ảnh vệ tinh tại Anh và phần lớn lục địa châu Âu giai đoạn 2018 - 2023, dự án "Green to Grey" cho thấy gần 9.000 km² đất - diện tích tương đương toàn đảo Cyprus - đã bị san lấp cho xây dựng. Trung bình mỗi năm, khoảng 1.500 km² đất bị biến mất, trong đó 900 km² là đất thiên nhiên hoang dã và 600 km² là đất nông nghiệp.

Hệ quả là đa dạng sinh học suy giảm nhanh chóng, các bể chứa carbon tự nhiên bị phá hủy, và an ninh lương thực của châu lục đang bị đe dọa nghiêm trọng. Giáo sư Steve Carver (Đại học Leeds) cảnh báo: "Việc mở rộng đô thị và dự án thương mại đang nuốt chửng cả vùng hoang dã lẫn đất canh tác - hai yếu tố sống còn cho khí hậu và sinh kế con người".

Nghiên cứu còn cho thấy các dự án nhà ở và đường giao thông chiếm khoảng 25% diện tích đất xanh bị phá hủy. Tuy nhiên, nhiều mảng đất quý giá cũng bị xóa sổ để nhường chỗ cho khu nghỉ dưỡng xa xỉ, du lịch và công nghiệp nặng.

Đơn cử như tại Bồ Đào Nha, 300 ha cồn cát thuộc khu bảo tồn Natura 2000 tại bãi biển Galé bị biến thành sân golf CostaTerra, nơi mỗi căn biệt thự được rao bán tới 5,6 triệu Bảng. Dự án này, được chính quyền cho phép vì "lợi ích kinh tế", tiêu thụ tới 800.000 lít nước mỗi ngày để duy trì thảm cỏ.

Tại Thổ Nhĩ Kỳ, đầm lầy Çaltılıdere - nơi cư trú của hồng hạc và nhiều loài chim di cư - đã bị lấp để xây dựng bến du thuyền xa xỉ, bất chấp từng được công nhận là đất ngập nước quốc gia.

Tại Đức, khoảng nửa triệu cây xanh gần thủ đô Berlin bị đốn hạ để mở rộng nhà máy Tesla Gigafactory, nâng công suất lên 1 triệu xe/năm. Hay tại Hy Lạp, dãy Vermio - một vùng "không đường" theo luật quốc gia - đang dần bị thay thế bởi hệ thống điện gió quy mô lớn.

Trong số 30 quốc gia được khảo sát, Thổ Nhĩ Kỳ đứng đầu với 1.860 km² đất xanh bị phá hủy, tiếp theo là Ba Lan (1.000 km²), Pháp (950 km²), Đức (720 km²) và Anh (604 km²).

Khác với phương pháp chính thức của Cơ quan Môi trường châu Âu (EEA), vốn bỏ qua diện tích nhỏ hơn 5 ha, cuộc điều tra lần này tính cả những mảng xanh vụn vặt trong đô thị. Kết quả cho thấy tổn thất thực tế lớn hơn tới 1,5 lần so với số liệu EEA công bố. "Đây là một vấn đề cháy âm ỉ, từng mảnh nhỏ mất đi, nhưng cộng dồn lại sẽ là thảm họa", chuyên gia Jan-Erik Petersen của EEA cảnh báo.

Theo các chuyên gia, nếu xu hướng này tiếp diễn, châu Âu sẽ không chỉ trượt xa khỏi các mục tiêu khí hậu, mà còn đối mặt với khủng hoảng lương thực, suy thoái sức khỏe cộng đồng và mất những không gian sống quý giá.