Cẩn trọng với mũ bảo hiểm giá rẻ chỉ từ 30.000 đồng

Chiều 27/9, Hưởng ứng Tháng An toàn Giao thông Quốc gia, Trung tâm truyền hình Việt Nam tại TP Hồ Chí Minh (VTV9) thực hiện và phát sóng chương trình tọa đàm đặc biệt với chủ đề “Mũ bảo hiểm kém chất lượng - Lá chắn giả, hiểm họa thật”. Chương trình đã đi sâu phân tích thực trạng, vạch trần nguy cơ và cùng các chuyên gia, nhà quản lý đưa ra giải pháp cấp bách nhằm bảo vệ người dân trước vấn nạn mũ bảo hiểm kém chất lượng.

Tâm lý đội mũ bảo hiểm để đủ điều kiện tham gia giao thông

Hiện nay mũ bảo hiểm kém chất lượng đang len lỏi khắp thị trường dưới nhiều hình thức tinh vi, trong khi đó phần lớn người tiêu dùng vẫn chưa quan tâm lựa chọn mũ đạt chuẩn kỹ thuật. Nhiều sản phẩm giá chỉ từ 30.000-40.000 đồng, không rõ nhãn mác, xuất xứ được bày bán tràn lan trên vỉa hè hoặc các sàn thương mại điện tử.

Theo ông Nguyễn Quang Huy - Chi Cục Phó Chi cục Quản lý thị trường TP Hồ Chí Minh, lý do khiến người tiêu dùng dễ chọn nhầm mũ bảo hiểm là do tâm lý đội mũ để đối phó, chứ chưa ý thức cao về đảm bảo an toàn tính mạng khi tham gia giao thông.

“Đồng thời các loại mũ kém chất lượng có giá thành rất rẻ, mẫu mã đa dạng, dễ mua trên sàn thương mại điện tử hoặc vỉa hè. Do đó, nhiều đối tượng đã lợi dụng tâm lý này của người dân để sản xuất hàng gian hàng giả. Thậm chí nhiều nơi còn chấp nhận phí phạt vào chi phí sản xuất kinh doanh, vì mũ kém chất lượng có lợi nhuận cao, trong khi chế tài hiện nay chưa đủ sức răn đe”, ông Huy phân tích thêm.

Bên cạnh đó, vấn nạn mũ bảo hiểm quà tặng kém chất lượng và việc người bán tự ý in logo thương hiệu uy tín lên mũ giả càng khiến thị trường trở nên phức tạp, đẩy rủi ro về phía người tiêu dùng. Do đó, “lá chắn giả” tồn tại từ cả ba phía: người tiêu dùng dễ dãi, đối tượng buôn bán gian dối, và những thủ đoạn làm nhái, làm giả, trà trộn tinh vi.

Ông Mai Văn Thuận, Tổng Giám đốc Tập đoàn Quốc tế Á Châu cho biết, có khoảng 80-90% sản phẩm của tập đoàn đang bị copy mẫu mã bán trên thị trường với giá chỉ bằng 50-60% mũ bảo hiểm chính hãng. 

“Với kinh nghiệm nhiều năm trong ngành, chi phí tối thiểu để sản xuất một chiếc mũ bảo hiểm đạt chuẩn khoảng 70.000-75.000 đồng, bao gồm: vỏ nón sử dụng nguyên liệu ABS, xốp nón sử dụng nguyên liệu EPS, lót nón và dây quai sử dụng nguyên liệu vải và sợi dệt tổng hợp. Vì vậy, người tiêu dùng cần hết sức cẩn trọng với những sản phẩm giá rẻ chỉ 30.000-40.000 đồng, chúng không thể đảm bảo an toàn”, ông Thuận nhấn mạnh.

Người tiêu dùng khó phân biệt, doanh nghiệp cần tự bảo vệ mình

Theo ông Nguyễn Viết Hồng - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng TP Hồ Chí Minh, việc để người tiêu dùng tự phân biệt mũ bảo hiểm đạt chuẩn rất khó khăn. Mũ bảo hiểm hiện nay đa dạng kiểu dáng, và dấu hiệu duy nhất để người dùng phân biệt thật giả là nhìn vào tem hợp quy CR (là dấu hiệu do Nhà nước ban hành, được dán trực tiếp trên sản phẩm hoặc bao bì để chứng minh sản phẩm đã đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn theo quy định).

Tuy nhiên, ngay cả mũ bảo hiểm thời trang hiện nay cũng được dán tem CR, chưa kể việc sao chép, in giả tem CR khiến người tiêu dùng hoàn toàn không thể biết được thật giả.

Trong buổi tọa đàm, một thí nghiệm nhỏ để kiểm tra chất lượng mũ bảo hiểm đã được thực hiện. Cụ thể, trên gian trưng bày lẫn lộn các sản phẩm thật và giả, một khán giả có nhiệm vụ tìm ra sản phẩm chính hãng. Sau đó, mũ sẽ được kiểm tra chất lượng bằng quả dưa hấu và máy đo lường tiêu chuẩn.

Kết quả cho thấy, rất khó để tìm ra mũ bảo hiểm chất lượng bằng mắt thường vì các sản phẩm giống nhau về kiểu dáng, logo, tem mác. Đồng thời sau khi kiểm định, mũ giả vỡ nát, khả năng hấp thụ lực gần như bằng không, không thể bảo vệ não bộ khi va chạm.

Trước “ma trận” mũ bảo hiểm kém chất lượng, các khách mời cho rằng cần giải pháp đồng bộ. Với thương mại điện tử - nơi chỉ trong 6 tháng đã tiêu thụ hơn 5 triệu sản phẩm (từ tháng 7/2024 - 6/2025, theo metric.vn) - các sàn phải siết chặt quản lý, xây dựng tiêu chí xác thực hàng đạt chuẩn.

Với thị trường truyền thống, lực lượng Quản lý thị trường cần tăng cường kiểm tra, công bố cơ sở vi phạm, đồng thời lực lượng Cảnh sát giao thông sẽ tập trung xử lý lòng lề đường, trong đó có những trường hợp bán mũ bảo hiểm kém chất lượng trên vỉa hè.

Trọng tâm của giải pháp vẫn là ý thức người tiêu dùng: biết nhận diện mũ đạt chuẩn, áp dụng công nghệ QR code để truy xuất nguồn gốc. Ông Trần Giang Khuê - Trưởng Văn phòng miền Nam Cục Sở hữu trí tuệ nhấn mạnh, doanh nghiệp cũng phải tự bảo vệ mình. “Chỉ với 15.000 – 20.000 đồng đầu tư tem AI, chip hay blockchain gắn trên mỗi chiếc mũ, người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra nguồn gốc, từ đó củng cố niềm tin vào sản phẩm chính hãng”, ông Khuê đề xuất.