Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh đối thoại với văn nghệ sĩ

Tham dự hội nghị có Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh - Trần Lưu Quang; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP Hồ Chí Minh - Lê Quốc Phong; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - Trần Thanh Lâm; Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - Tạ Quang Đông.

Dấu ấn nửa thế kỷ

Hội nghị là dịp nhìn lại toàn diện hành trình 50 năm phát triển của Văn học - nghệ thuật (VHNT)  sau ngày đất nước thống nhất. Trong suốt thời gian ấy, nền VHNT của TP Hồ Chí Minh đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, không ngừng đổi mới, sáng tạo và đồng hành cùng sự phát triển của đô thị năng động bậc nhất cả nước.

Các hoạt động VHNT Thành phố luôn tiên phong trong hội nhập, vừa sáng tạo, vừa giữ gìn bản sắc dân tộc. Các tác phẩm nghệ thuật đã phản ánh chân thực đời sống đấu tranh, lao động và khát vọng vươn lên của người dân.

Bên cạnh những thành tựu đáng tự hào, nền VHNT vẫn tồn nhiều hạn chế và khó khăn cần phải khắc phục. Việc đầu tư cho VHNT chưa được quan tâm đúng mức; các tác phẩm quy mô, tầm vóc lớn vẫn còn ít; chính sách đãi ngộ, tiền lương dành cho văn nghệ sĩ chưa đủ sức thu hút và nuôi dưỡng tài năng. Ngoài ra, một bộ phận cán bộ tham mưu, quản lý văn hóa vẫn chưa có chuyên môn sâu về VHNT.

Phát biểu tại hội nghị, Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang trân trọng cám ơn các thế hệ văn nghệ sĩ đã đóng góp cho nền VHNT trong suốt 50 năm qua, góp phần tạo dựng vị thế, bản sắc và diện mạo của TP Hồ Chí Minh hôm nay. "Điều tôi trăn trở nhất là làm sao truyền được cảm hứng, ngọn lửa đam mê và tinh thần cống hiến ấy cho thế hệ văn nghệ sĩ trẻ". 

Vì vậy, thay vì đọc bài phát biểu đã chuẩn bị sẵn, Bí thư Thành ủy quyết định biến hội nghị thành một buổi đối thoại trực tiếp với giới văn nghệ sĩ, thể hiện tinh thần cởi mở, lắng nghe và cầu thị.

Khơi nguồn sáng tạo mới

Trong phần đối thoại, nhiều ý kiến tâm huyết của văn nghệ sĩ đã được phản hồi cụ thể. 

NSND Đào Bá Sơn khẳng định nền VHNT TP Hồ Chí Minh rất đa dạng, đậm tính nhân văn. Ông ví điện ảnh như "tấm gương phản chiếu tâm hồn Thành phố", ghi lại từng nhịp sống, khát vọng và ước mơ của người dân. Theo NSND Đào Bá Sơn, thành công của các bộ phim như Mưa đỏ, Địa đạo trong thời gian gần đây cho thấy giới trẻ quan tâm sâu sắc đến lịch sử, chiến tranh và sự hy sinh của cha ông, đồng thời trân trọng những tác phẩm được làm tử tế, nhân văn. Ông đề nghị thành phố có những định hướng, hỗ trợ để VHNT có thể phát huy được tác dụng bồi đắp tâm hồn con người thành phố. 

NSƯT Thành Lộc mong Thành phố cho phép nghệ sĩ được sáng tạo, thể nghiệm nhiều hơn với các đề tài mới để không tụt hậu với thế giới, đồng thời đề xuất tổ chức thêm Liên hoan Sân khấu quốc tế sau thành công của Liên hoan Phim quốc tế TP Hồ Chí Minh và Liên hoan Âm nhạc quốc tế Hò Dô.

Đại diện cho thế hệ trẻ, ca sĩ Võ Hạ Trâm bày tỏ lòng biết ơn đến thế hệ đi trước đã dìu dắt, truyền nghề, đồng thời mong Thành phố tiếp tục quan tâm phát triển các không gian nghệ thuật mở, nơi nghệ sĩ có thể giới thiệu sản phẩm mới, giao lưu với công chúng. Chị cũng đề xuất duy trì và mở rộng các dự án đào tạo tài năng trẻ, đặc biệt trong lĩnh vực âm nhạc truyền thống và nghệ thuật dân gian, nhằm bảo tồn và lan tỏa giá trị văn hóa Việt.

Trả lời NSND Đào Bá Sơn về câu hỏi "Làm sao để VHNT có thể bồi đắp tâm hồn con người Thành phố?", ông Trần Lưu Quang khẳng định: "Đây là điều mà Thành phố cần phải làm và sẽ cố gắng làm cho bằng được".

Với đề xuất của kiến trúc sư Khương Văn Mười về việc xây dựng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh tại khu vực Bến Nhà Rồng, Bí thư Thành ủy cho biết, khu vực từ Bến Nhà Rồng kéo dài đến Bảo tàng Hồ Chí Minh sẽ làm Không gian văn hóa Hồ Chí Minh, phần còn lại quy hoạch để làm công viên kết hợp mở rộng đường Nguyễn Tất Thành và một số dịch vụ công khác. 

Bên cạnh đó, khu đất số 1 Lý Thái Tổ (nằm giữa đường Hùng Vương - Lý Thái Tổ) sẽ được chuyển thành công viên kết hợp xây dựng tượng đài tưởng niệm các nạn nhân COVID-19, hình thành không gian đa công năng phục vụ các hoạt động VHNT của Thành phố. Thành ủy cũng đang xem xét quy hoạch lại các trụ sở công sở cũ, ưu tiên dành quỹ đất cho các thiết chế văn hóa, sân khấu, điểm sinh hoạt cộng đồng; đồng thời tiếp tục nghiên cứu khai thác hiệu quả hai bờ sông Sài Gòn như một không gian phát triển văn hóa - du lịch - sáng tạo trong tương lai.

Ông Trần Lưu Quang nhấn mạnh, trong quá trình sắp xếp quỹ đất, các công trình văn hóa công cộng cho người dân luôn được ưu tiên, chỉ xếp sau trường học và bệnh viện.

Về ý kiến của NSƯT Thành Lộc, Bí thư Thành ủy đồng tình rằng, để xứng đáng với vị thế đô thị dẫn đầu cả nước, TP Hồ Chí Minh không thể bằng lòng với những gì đang có, phải liên tục đổi mới để bắt kịp xu thế. 

Trước trăn trở của nhà văn Trầm Hương về việc "tác phẩm chưa nuôi được tác giả", ông Trần Lưu Quang thẳng thắn thừa nhận đây là vấn đề thuộc về cơ chế, rất khó tháo gỡ trong ngắn hạn, song ông khuyến khích văn nghệ sĩ phải chủ động tìm ra hướng mới để tác phẩm của mình đến được với khán giả: "Chúng ta phải có tư duy mới để giải quyết với những vấn đề khó".

NSND Lệ Thủy tha thiết kêu gọi Thành phố cứu sân khấu cải lương vì loại hình nghệ thuật truyền thống này đang trong tình trạng "hấp hối". Bí thư Thành ủy nhận định, nguyên nhân chính là do yếu tố khách quan. "Thay vì mong cải lương trở lại thời hoàng kim như trước kia thì hãy làm theo hướng gìn giữ một di sản". 

Ông đề nghị Sở Văn hóa - Thể thao hãy thẩm tra và báo cáo tình trạng của Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang xem cần gì, thiếu gì thì thành phố sẽ hỗ trợ. Bên cạnh đó các nghệ sĩ cũng phải tạo ra những vở diễn hấp dẫn để thu hút khán giả. Ông ví dụ cách làm của bộ phim Mưa đỏ "Không ai có thể tưởng tượng rằng phim lịch sử có thể thu được 700 tỷ đồng nhưng Mưa đỏ đã làm được".

Tại hội nghị, Sở Văn hóa - Thể thao TP Hồ Chí Minh vinh dự đón nhận Huân chương Lao động Hạng Nhất do Chủ tịch nước trao tặng. Ban tổ chức cũng trao Bằng khen của Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cho các tập thể và cá nhân có đóng góp quan trọng đối với sự phát triển của VHNT Thành phố trong 50 năm sau ngày đất nước thống nhất.