Báo động nguy cơ hàng triệu trẻ thất học khi ngân sách giáo dục toàn cầu bị cắt giảm

Trước thềm năm học mới tại nhiều quốc gia, một báo cáo mới từ Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) đưa ra cảnh báo đáng báo động khi nguồn tài trợ giáo dục toàn cầu đối mặt với các khoản giảm mạnh. Ước tính sẽ có thêm khoảng 6 triệu trẻ em có nguy cơ thất học vào cuối năm 2026.

Nguy cơ cắt giảm ngân sách giáo dục toàn cầu

Theo báo cáo của UNICEF, Viện trợ Phát triển Chính thức (ODA) cho giáo dục dự kiến sẽ giảm 3,2 tỷ USD, tương đương 24% so với năm 2023. Mức sụt giảm này có thể đẩy số trẻ em thất học toàn cầu tăng từ 272 triệu lên 278 triệu, tương đương với việc xóa sổ toàn bộ hệ thống trường tiểu học của Đức và Italy. Đáng lo ngại, tại các khu vực khủng hoảng - nơi giáo dục không chỉ là học tập mà còn mang lại sự ổn định và cứu sống trẻ em, ngân sách có thể bị cắt giảm mạnh.

Bà Catherine Russell, Giám đốc Điều hành UNICEF, nhấn mạnh: "Mỗi đồng USD bị cắt khỏi giáo dục không chỉ là một quyết định ngân sách mà là vận mệnh tương lai của một đứa trẻ đang bị đe dọa. Giáo dục, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp, thường đóng vai trò như một sợi dây sinh mệnh, kết nối trẻ em với các dịch vụ thiết yếu như y tế, bảo vệ và dinh dưỡng. Đồng thời, nó cũng mang đến cơ hội tốt nhất để một đứa trẻ thoát khỏi đói nghèo và xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn".

Tây Phi và Trung Phi được dự báo chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với 1,9 triệu trẻ em có nguy cơ thất học, tiếp theo là Trung Đông và Bắc Phi với 1,4 triệu em. Có 28 quốc gia dự kiến mất ít nhất 1/4 số viện trợ giáo dục. Bậc tiểu học được dự báo chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với nguồn tài trợ giảm tới 1/3. Các dịch vụ thiết yếu như chương trình bữa ăn học đường - đôi khi là bữa ăn dinh dưỡng duy nhất trong ngày của trẻ - có thể bị cắt giảm một nửa. Những khoản cắt giảm sâu rộng này có thể làm suy yếu khả năng lập kế hoạch và đào tạo giáo viên của các chính phủ, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục của ít nhất 290 triệu học sinh.

Mong ước cho năm học mới

Báo cáo của UNICEF cũng chỉ ra rằng khoảng 1/3 trong số 6 triệu học sinh bị thất học từ nay tới cuối năm 2026 đang sống trong các khu vực khủng hoảng nhân đạo. Nếu như năm học mới tại nhiều nơi trên thế giới khởi đầu với niềm hân hoan, những trang sách mới và những bộ đồng phục tinh tươm, tại các điểm nóng xung đột, ngày khai trường lại là một khát khao cháy bỏng đầy xót xa.

Những học sinh, phụ huynh và nhà giáo đang kiên cường bám trụ tại các khu vực xung đột - nơi hy vọng đối với con chữ chưa bao giờ tắt - cũng có nhiều tâm tư, mong ước cho năm học mới.

Em Liyan Ahmed, 12 tuổi, học sinh Palestine, chia sẻ: “Chúng em không được đến trường như những trẻ em khác trên thế giới. Chúng em muốn được đi học trong năm học này. Em muốn được đi học, muốn trở thành người giỏi nhất trường, muốn cầm bút và viết như những trẻ em khác”.

Bà Ola Al-Sadek, giáo viên Palestine, nói: “Ở đây, các em ngồi trong những chiếc lều, sống cuộc sống tạm bợ, giữa chiến tranh và thời tiết nóng bức. Dù vậy, tất cả vẫn đang phấn đấu cho giáo dục. Chúng tôi không bao giờ từ bỏ giáo dục và chúng tôi coi đó là đỉnh cao của mọi thứ. Một người có học có thể làm được bất cứ điều gì”.

Giáo sư Ibtisam Hassan, Đại học Hồi giáo Palestine, chia sẻ: “Chúng tôi đã hy vọng rằng, giống như phần còn lại của các quốc gia Ả Rập và thế giới, chúng tôi sẽ được bắt đầu năm học trong chính ngôi trường và lớp học của mình”.

Tại Ukraine, chị Anastasia Pochergina, phụ huynh ở Kharkov, cho biết: “Con gái tôi, năm nay vào lớp 1, lần đầu tiên được đến trường - một ngôi trường ngầm dưới lòng đất. Chúng tôi đã không nghĩ rằng điều đó là có thể trong năm nay, nhưng với tư cách là một phụ huynh, tôi vô cùng khao khát để con mình được đến một ngôi trường bình thường, một ngôi trường thực sự”.

Những con số biết nói và những câu chuyện đầy xúc động từ khắp nơi trên thế giới đã phác họa một bức tranh toàn cảnh đầy thách thức. Giữa lúc các nguồn lực toàn cầu dành cho giáo dục đang dần thu hẹp, tương lai của hàng triệu trẻ em thực sự đang bị đe dọa. Để vượt qua cuộc khủng hoảng này, điều cần thiết lúc này không chỉ là lời kêu gọi mà phải là những hành động thiết thực, những cam kết mạnh mẽ và bền vững từ tất cả các quốc gia. Bởi đầu tư cho giáo dục hôm nay chính là đầu tư cho một tương lai hòa bình, ổn định và thịnh vượng hơn cho toàn nhân loại.