Australia đối mặt căng thẳng chính trị do biểu tình phản đối nhập cư lan rộng

Đụng độ trong một cuộc biểu tình phản đối nhập cư ngày 31/8/2025 tại Melbourne, Australia (Ảnh: CNN/Getty Images)

Nỗi lo từ làn sóng nhập cư ồ ạt

Những cuộc biểu tình nhanh chóng biến thành bạo lực khi người tham gia đụng độ với các nhóm ủng hộ Palestine, khiến cảnh sát Anstralia phải bắt giữ hàng chục đối tượng quá khích.

Theo số liệu của Cục Thống kê Australia, đến cuối năm 2024, có khoảng 750.000 công dân New Zealand, bao gồm nhiều người gốc đảo Thái Bình Dương, đang cư trú tại Australia. Đây là mức tăng đáng kể so với các năm trước, được cho là nhờ thị trường lao động Australia phục hồi mạnh mẽ. Chỉ tính riêng số người sinh ra tại New Zealand hiện sinh sống tại Australia đã đạt 598.090 người vào tháng 6/2023.

Điều tra dân số năm 2021 ghi nhận hơn 337.000 người nhận diện là người đảo Thái Bình Dương (Pasifika) sinh sống tại nước này, con số tiếp tục tăng và một số nguồn cho biết hiện đã vượt 415.000 người. Sự gia tăng nhanh chóng của cộng đồng nhập cư này đang góp phần định hình lại văn hóa - xã hội Australia, đồng thời đặt ra những thách thức không nhỏ về hạ tầng, dịch vụ công và việc làm.

Trong hơn 1 thế kỷ qua, nhập cư luôn là một trong những vấn đề then chốt định hình xã hội và kinh tế Australia. Từ sau khi Liên bang Australia được thành lập năm 1901, các chính phủ nối tiếp nhau đã sử dụng chính sách nhập cư không chỉ để bổ sung lực lượng lao động, mà còn nhằm thúc đẩy tăng trưởng, đa dạng văn hóa và duy trì sức trẻ cho dân số.

Một bài viết của Richard Allsop - nhà nghiên cứu tại Viện Các vấn đề Công (IPA) - đăng trên IPA Review năm 2008 được hãng tin ABC gợi nhắc, đã đưa ra một nhận định đáng chú ý: lịch sử cho thấy các chính phủ Tự do (Liberal) thường có xu hướng mở rộng nhập cư, trong khi chính phủ Lao động (Labor) lại tập trung vào giảm thuế quan. Ông cho rằng điều này phản ánh sự đối lập trong triết lý: Tự do đại diện cho "tự do xã hội" còn Lao động gắn với "tự do kinh tế".

Trong thời cựu Thủ tướng John Howard (1996 - 2007), lượng người nhập cư thường trú đã đạt mức cao kỷ lục, với hơn 140.000 người chỉ riêng năm 2006 - 2007. Đồng thời, tỷ lệ dân số sinh ra ở nước ngoài vượt 24% và lần đầu tiên, nhóm ngoài châu Âu chiếm trên 50% tổng số người nhập cư. Ông Howard cũng tăng dần số lượng người tị nạn được tiếp nhận, từ 3.802 năm 1999 - 2000 lên hơn 6.000 trong năm 2005 - 2006.

Điều đáng chú ý, theo phân tích sau này của Chris Berg (IPA, 2012), các chính phủ Lao động kế tiếp dưới thời hai Thủ tướng là Kevin Rudd và Julia Gillard - không cắt giảm nhập cư như truyền thống, mà tiếp tục duy trì ở mức cao, thậm chí ủng hộ khái niệm "Big Australia".

Tuy nhiên, bước sang 2025, tranh luận về nhập cư lại chuyển hướng. Ông Adam Creighton - Kinh tế trưởng mới của IPA - cho rằng mức nhập cư ròng hiện nay quá cao, với phần lớn đến từ các quốc gia đang phát triển, tiềm ẩn nguy cơ gây căng thẳng xã hội ở các vùng ngoại ô. Quan điểm này gây bất ngờ, bởi IPA vốn là tổ chức lâu nay ủng hộ nhập cư mạnh mẽ.

Từ những con số và luận điểm đối lập qua từng thời kỳ, có thể thấy nhập cư không chỉ là công cụ kinh tế, mà còn là thước đo về bản sắc, văn hóa và khả năng thích ứng của Australia trước những làn sóng thay đổi toàn cầu.

Hệ quả từ chính sách siết chặt nhập cư của chính phủ Australia

Năm 2025, chính phủ Thủ tướng Anthony Albanese đã đưa ra nhiều thay đổi quan trọng trong luật nhập cư. Mức ngưỡng thu nhập để được cấp visa tay nghề được nâng cao, kèm theo việc áp dụng Danh sách Nghề nghiệp Thiếu hụt (OSL) mới từ ngày 1/7/2025. Ngoài ra, từ ngày 7/8, một bài kiểm tra tiếng Anh cập nhật chính thức có hiệu lực.

Sinh viên quốc tế sẽ phải đáp ứng yêu cầu tài chính khắt khe hơn và đối diện mức tăng học phí 25%. Ngược lại, diện WHMs (diện thị thực lao động kết hợp du lịch) có thể được gia hạn visa nếu làm việc tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi cháy rừng hoặc thiên tai.

Hệ thống mới cũng đơn giản hóa quá trình xét duyệt visa diện gia đình, đồng thời ưu tiên những ứng viên có trình độ và bằng cấp phù hợp với thị trường lao động Australia.

Tuy nhiên, hệ quả từ các chính sách siết chặt nhập cư của chính phủ là các cuộc biểu tình, do nhóm "March for Australia" (Tuần hành vì Australia) tổ chức, đã lan rộng tại Sydney, Melbourne, Brisbane cùng nhiều nơi khác. Người tham gia giương biểu ngữ phản đối "nhập cư ồ ạt", đồng thời bày tỏ lo ngại về sự thay đổi văn hóa, cạnh tranh việc làm, tắc nghẽn giao thông, khan hiếm nhà ở, ô nhiễm môi trường và an toàn công cộng.

Trên mạng xã hội X, nhóm này tuyên bố: "Nhập cư ồ ạt đã phá vỡ sự gắn kết vốn có trong cộng đồng chúng ta. Chúng tôi xuống đường để làm điều mà các chính trị gia không bao giờ đủ can đảm: yêu cầu chấm dứt nhập cư ồ ạt".

Làn sóng biểu tình còn nhanh chóng leo thang căng thẳng khi xảy ra đụng độ với các nhóm ủng hộ Palestine. Theo báo chí địa phương, chỉ riêng tại Sydney trong ngày 31/8 vừa qua, đã có khoảng 8.000 người tập trung, trùng thời điểm thành phố tổ chức giải marathon với 35.000 vận động viên, khiến tình hình càng thêm hỗn loạn.

Chính phủ Australia lập tức lên tiếng chỉ trích các cuộc tuần hành. Bộ trưởng Murray Watt tuyên bố trên kênh Sky News: "Chúng tôi không ủng hộ những cuộc biểu tình gieo rắc hận thù và chia rẽ cộng đồng".

Các chuyên gia an ninh cũng cảnh báo sự trỗi dậy của cực hữu và chủ nghĩa dân tộc da trắng tại Australia trong những năm gần đây. Tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn sau khi chính phủ ban hành luật cấm biểu tượng và cử chỉ phát xít hồi đầu năm, trong bối cảnh gia tăng các vụ tấn công nhằm vào cộng đồng Do Thái kể từ khi xung đột Israel - Gaza nổ ra vào tháng 10/2023.

Các cuộc biểu tình còn diễn ra đúng thời điểm quan hệ giữa Australia và Israel căng thẳng. Canberra gần đây đã công nhận Nhà nước Palestine - động thái bị Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chỉ trích gay gắt.

Trong bối cảnh một nửa dân số Australia là người nhập cư hoặc có cha mẹ sinh ra ở nước ngoài, việc dung hòa lợi ích giữa phát triển kinh tế, đa dạng văn hóa và an ninh xã hội trở thành bài toán khó cho chính phủ quốc gia này.

Thủ tướng Australia Anthony Albanese đang chịu sức ép ngày càng lớn từ cả phe đối lập lẫn dư luận. Một mặt, Australia cần lực lượng lao động nhập cư để duy trì tăng trưởng, mặt khác, chính phủ phải đối phó với sự gia tăng bất mãn xã hội và sự trỗi dậy nguy hiểm của chủ nghĩa cực hữu.